Serangga dan haiwan perosak ialah organisma yang mengganggu, merosakkan, atau memudaratkan kesihatan manusia, tanaman, makanan, harta benda, dan persekitaran. Kehadiran mereka boleh menyebabkan kerugian ekonomi, risiko kesihatan, dan ketidakselesaan.

Anai-anai Bawah Tanah (Subterranean Termites)

Spesies paling biasa dan paling merosakkan. Mereka membina sarang di bawah tanah dan bergerak melalui "mud tubes" untuk mencari makanan. Kerosakan biasanya berlaku dari bawah – lantai, dinding, bingkai pintu dan perabot kayu.

Anai-anai Kayu Kering (Drywood Termites)
Tinggal dan bersarang terus di dalam kayu kering seperti bingkai tingkap, pintu, dan perabot. Mereka tidak memerlukan hubungan dengan tanah dan biasanya sukar dikesan sehingga kerosakan menjadi serius.

Anai-anai Kayu Basah (Dampwood Termites)
Lebih suka kayu yang lembap atau reput. Jarang ditemui dalam bangunan moden, tetapi boleh muncul di kawasan yang mempunyai masalah kebocoran atau kelembapan tinggi.

• Kehadiran “mud tubes” (saluran lumpur) di dinding, lantai atau celahan.

• Kayu yang bunyinya kosong bila diketuk.

• Cat dinding yang menggelembung atau retak.

• Kehadiran sayap anai-anai yang gugur berhampiran tingkap atau pintu.

 1. Semut Firaun (Pharaoh Ants)

Saiz kecil (2mm), biasanya kuning keemasan. Sangat aktif di kawasan dalaman seperti dapur, hospital, dan pejabat. Boleh mencemarkan makanan dan menyebarkan bakteria.

 2. Semut Gila (Crazy Ants)

Mempunyai pergerakan yang tidak teratur (kelihatan “gila”). Sering menceroboh rumah dan boleh merosakkan peralatan elektronik.

 3. Semut Api (Fire Ants)

Berkulit merah dan menggigit dengan menyakitkan. Boleh menyebabkan alahan atau reaksi teruk pada sesetengah individu. Sarangnya biasanya di kawasan tanah lapang atau taman.

 4. Semut Tukang Kayu (Carpenter Ants)

Mengorek kayu untuk membina sarang, menyebabkan kerosakan struktur yang menyerupai anai-anai.

• Pencemaran makanan – semut yang merayap di kawasan longkang atau najis boleh membawa bakteria ke permukaan makanan.

• Gigitan menyakitkan – terutama oleh spesies semut api.

• Kerosakan struktur – semut tukang kayu boleh melemahkan struktur kayu.

• Gangguan imej perniagaan – premis makanan atau restoran yang diserang semut boleh kehilangan kepercayaan pelanggan.

1. Lipas Jerman (German Cockroach)

Kecil (13-16mm), berwarna coklat muda dengan dua garisan gelap di belakang kepala. Sering ditemui di dapur, celah kabinet, dan kawasan lembap. Membiak dengan cepat – satu kapsul telur boleh menghasilkan lebih 30 anak lipas.

 2. Lipas Amerika (American Cockroach)

Lebih besar (hingga 40mm), berwarna coklat kemerahan. Biasa ditemui di longkang, bilik stor, atau ruang bawah tanah. Boleh terbang dan sangat aktif pada waktu malam.

 3. Lipas Jalur Perang (Brown-banded Cockroach)

Bersaiz kecil dan mempunyai jalur melintang berwarna coklat kekuningan di badannya. Suka kawasan kering seperti belakang almari, televisyen dan bingkai gambar.

• Menyebarkan bakteria seperti E. coli, Salmonella, dan Staphylococcus.
• Mencemarkan makanan, pinggan mangkuk dan permukaan dapur.

• Boleh menyebabkan alahan dan serangan asma – terutamanya pada kanak-kanak.

• Menghasilkan bau busuk yang tidak menyenangkan apabila koloni membiak.

   1. Aedes aegypti & Aedes albopictus

Penyebar utama denggi, zika, dan chikungunya. Bertompok hitam dan putih pada badan dan kaki. Sangat aktif pada waktu pagi dan petang. Membiak dalam air bersih bertakung seperti dalam pasu bunga, penutup botol, dan bekas air.

 2. Culex

Bertanggungjawab menyebarkan virus Japanese Encephalitis dan kadangkala filariasis (penyakit kaki gajah). Aktif pada waktu malam dan membiak dalam air kotor seperti longkang atau air kumbahan.

 3. Anopheles

Pembawa penyakit malaria. Aktif pada waktu senja hingga subuh, biasanya ditemui di kawasan berpaya, ladang, dan kampung.

• Menyebarkan penyakit serius:
  ‣ Demam Denggi (dengan potensi membawa maut)
  ‣ Zika (bahaya untuk ibu hamil)
  ‣ Chikungunya, Malaria, dan Japanese Encephalitis

• Mengganggu tidur dan keselesaan, terutamanya bayi dan kanak-kanak.

• Gigitan nyamuk boleh menyebabkan alahan dan jangkitan sekunder jika digaru.

  🔸 1. House Flies

Lalat rumah adalah antara spesies lalat yang paling biasa ditemui di rumah dan tempat perniagaan. Mereka suka mendarat di sampah, najis, dan makanan yang terdedah. Lalat rumah boleh membawa bakteria seperti Salmonella, E. coli, dan Shigella, yang boleh mencemarkan makanan dan menyebabkan keracunan makanan.

🔸 2. Blowflies

Biasanya berwarna biru atau hijau metalik, lalat tahi suka bertelur di dalam sisa makanan, bangkai, dan najis. Mereka adalah vektor bagi penyakit seperti denggi, cholera, dan tuberculosis.

🔸 3.Horse Flies

Mempunyai gigitan yang menyakitkan, lalat kuda sering ditemui di kawasan luar, terutamanya berhampiran dengan haiwan ternakan. Selain mengganggu manusia dan haiwan, mereka juga boleh menjadi pembawa penyakit.

🔸 4. Flesh Flies

Lalat ini berwarna kelabu dan biasanya bertelur di dalam daging atau bangkai. Ia juga boleh menjadi pembawa penyakit berjangkit dan menghasilkan bau yang sangat tidak menyenangkan.

• Penyebaran Penyakit
  Lalat membawa pelbagai jenis bakteria, virus, dan parasit yang boleh mencemarkan makanan dan air. Penyakit yang boleh disebarkan termasuk keracunan makanan, dysentery, tuberculosis, dan kolera.

• Pencemaran Makanan
  Lalat suka mendarat di tempat yang kotor seperti sampah, najis, dan bangkai, dan kemudiannya membawa kuman tersebut ke atas makanan yang tidak terlindung.

• Gangguan & Imej Negatif
  Kehadiran lalat di restoran, kedai makanan, atau kawasan perniagaan boleh merosakkan imej perniagaan dan menurunkan keyakinan pelanggan.